पाँच जना नेपाली युवा सन् २०१५ जनवरी महिनाको एक बिहान मेक्सिकोको सिमावर्ती सहर टिजुआनाको ‘कासा डेल माइग्रगन्टि’ नामक आप्रवासी शिविरमा रातीको लागि ओछ्र्यान खोज्दै थिए । उनीहरु त्यहाँबाट अमेरिका छिर्ने तरखर गर्दै थिए । अमेरिका पुगेर पैसा कमाउने र सुनौलो जिवन बाँच्ने आशमा उनीहरु दलालहरुका पछि लागेर बिभिन्न कष्ट सहँदै त्यहाँ पुगेका थिए ।
यो सिमावर्ती सहर पुस्तौंदेखि मेक्सिको र मध्यअमेरिकाका आप्रवासीहरुको गरिबी र हिंसाबाट भागी सहज जिन्दगीको सपनामा अमेरिका छिर्ने प्रवेशद्धारका रुपमा रहेको छ ।
तर, ८ हजार माइल टाढा रहेको देश, नेपालबाट समेत नेपालीहरु त्यहाँ पुग्नु आश्चर्यजनक भएको उक्त आश्रय स्थलका निर्देशक प्याट्रिक मर्फीले बताए ।
राजनीतिक अस्थिरता, लगानीमैत्री नियम कानुनको अभाव, युवालाई सहज रुपमा पुँजी उपलब्ध नहुनु वा जनता स्ंवयम मनोबैज्ञानिकरुपमा उद्यमशीलताका लागि तयार नहुनु आदि कारणले नेपाली बिदेशिने क्रम भयावह बन्दै गरएको छ ।
नेपालमा पनि ०७२ साल बैशाख १२ गते आएको भुकम्पले हजारौंको ज्यान लिएको थियो भने कैयौं घरबार बिहिन भएका छन् । पुननिर्माणको कामले सन्तोषजनक गति लिएको छैन । के अब हामी साँच्चै मध्यपूर्वसँगै मेक्सिकोबाट आउने दुखद समाचारका लागि पनि तयार हुनुपर्ने भो त ?
भनिन्छ, नेपालको अर्थतन्त्र नै रेमिटेन्सले धानेको छ । रेमिटेन्सका रुपमा आएको पैसाले उपभोग्य बस्तु आयात गर्ने र उक्त बस्तुबाट उठेको करले सरकारी ढुकुटी भरी खर्च चलाउनु पर्ने अवस्था छ । तर, रेमिटेन्स सँगसँगै बाकसमा नेपालीको लाश आउने भयावह चक्रमा नेपाल फसिकेको छ ।
मध्यपूर्वको ४५ डिग्रीे चर्को घाममा कडा मिहेनत, परिवारसँग टाढा हुनुको पीडा र चरम आर्थिक अभावको तनावले उनीहरुले ज्यान गुमाइरहनुपरेको तथ्यबाट सामान्य नेपाली, नीति निर्मातादेखि राजनैतिक नेतृत्वसम्म सबै राम्रैसँग जानकार छन् । यद्यपि इच्छाशक्तिको कमी र आफ्नै स्वार्थको चौघेरामा बन्दी भएका कारण उपयुक्त कदम भने सरोकारवालाले चाल्न सकेका छैनन् ।
नेपाली नेपालभन्दा ८ हजार माइल टाढा मेक्सिकोमा पनि यस्तै पीडा भोग्न थालेका छन् । पछिल्ला दिनहरुमा दलालहरुको लहैलहैमा लागेर बिना भिसा र आवश्यक कागजातबिना नै गैरकानुनी रुपमा बिभिन्न देशका सीमाहरु छिचोल्दै नेपाली नागरिक पनि अमेरिका पुग्ने आशमा मेक्सिकोको सिमावर्ती सहर टिजुआना पुग्ने क्रम ह्वात्तै बढेको छ ।
यो सीमामा पछिल्ला दिनहरुमा नेपाल, हाइटी, भारत, बंगलादेशलगायत बिश्वभरीबाट अमेरिका छिर्ने आशमा आएका आप्रवासीहरुको भिड लाग्न थालेको छ ।
उनीहरु युरोपमा तिरस्कृत हुँदै अमेरिकी सिमासम्म पुग्छन् । करिब १० वटा अन्तराष्ट्रिय सिमा पैदल, बस, डुङ्गा अथवा गधा चढेर पार गर्छन् ।
अधिकारीहरुका अनुसार यसरी अमेरिका छिर्नेहरु घुमाउरो र खतरनाक बाटोको प्रयोग गर्दै दक्षिण अमेरिका, मध्य अमेरिका र मेक्सिकोको संवेदनशील क्षेत्र प्रवेश गर्छन् । र, त्यहाँको स्रोतहरु ध्वस्त पार्छन् । यो अमेरिकाको दक्षिणी सिमाको सुरक्षा चुनौतीको रुपमा पनि रहेको छ ।
अमेरिकाको प्रवेशद्धार पुगुन्जेलसम्म उनीहरुले जङ्गलमा धेरै बिषालु सर्पहरु, घातक माफियाहरु, खतरनाक लागुपदार्थ तस्करहरु र भ्रष्ट प्रहरीहरुको सामना गरिसकेका हुन्छन् । उनीहरु लुटपाट, हत्या, बलात्कारको कथा सुन्दै, सुनाउँदै र भोग्दै त्यहाँसम्म पुग्छन् । र, अन्ततः प्लेनमा राखेर घर फर्काइन्छन् ।
यसरी अबैधरुपमा अमेरिका प्रवेश गर्नेहरुमा सबैभन्दा ठूलो संख्या हाइटीका आप्रवासीहरुको छ । अक्टोबर २०१५ यता ५ हजार हाइटिएनस् यो सिमामा आएका छन् । हाइटीमा बिगत ६ बर्षमा आएका ठूला भुकम्पमा परि कम्तीमा २ लाख २० हजार जनाको ज्यान गएको थियो भने करिब १० लाख घरबारबिहिन भएका थिए ।
नेपालीहरुको संख्या भने सन् २०१५ मा २९९ बाट बढेर सन् २०१६ सम्म आइपुग्दा ४०० पुगेको छ ।
नेपालमा पनि ०७२ साल बैशाख १२ गते आएको भुकम्पले हजारौंको ज्यान लिएको थियो भने कैयौं घरबार बिहिन भएका छन् । पुननिर्माणको कामले सन्तोषजनक गति लिएको छैन । संबिधान निर्माणपछि राजनीतिक संक्रमणको अन्त्य गरी आर्थिक बिकासको बाटोमा हिंड्नु पर्ने बेलामा फेरि संबिधान कार्यान्वयनमा जटिलता आउन थालेको छ ।
के अब हामी साँच्चै मध्यपूर्वसँगै मेक्सिकोबाट आउने दुखद समाचारका लागि पनि तयार हुनुपर्ने भो त ?
एजेन्सीको सहयोगमा
प्रतिक्रिया