चीनले विश्वकै ठूलो हाइड्रो ड्याम बनाउने, भारत र बंगलादेशमा किन बढ्यो चिन्ता ?

एजेन्सी । चीनले संसारको सबैभन्दा ठूलो जलविद्युत् ड्यामको निर्माणको अनुमती दिएको छ । जसले तिब्बतको पूर्वी किनारमा एक महत्वाकांक्षी परियोजना सुरु गरेको छ। यस परियोजनाले भारत र बंगलादेशका लाखौं मानिसलाई प्रभावित पार्न सक्ने भन्दै भारतीय सञ्चारमाध्यमहरुमा समाचार प्रकाशन भएको छ ।

यो ड्याम यारलुङ जाङ्बो नदीको तल्लो भागमा बनाइनेछ, जसले वार्षिक रूपमा ३०० अर्ब किलोवाट-घण्टा बिजुली उत्पादन गर्ने अनुमान गरिएको छ । यो उत्पादन थ्री गोरजेस ड्यामको ८८.२ अर्ब किलोवाट-घण्टाको डिजाइन क्षमतालाई तीन गुणा बढी हुनेछ । थ्री गोरजेस ड्याम हाल संसारको सबैभन्दा ठूलो जलविद्युत् ड्याम हो, जुन चीनको मध्यभागमा स्थित छ।

यो परियोजना चीनका कार्बन शिखर र कार्बन न्यूट्रलिटी लक्ष्यहरू पूरा गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने अपेक्षा गरिएको छ । यसले इन्जिनियरिङ्ग र अन्य उद्योगहरूलाई प्रोत्साहन दिने र तिब्बतमा रोजगार सिर्जना गर्ने बताइएको छ ।

यारलुङ जाङ्बो नदीको एक खण्ड २,००० मिटर (६,५६१ फिट) तल झर्दैछ, जसले जलविद्युत् सम्भावनामा ठूलो योगदान पुर्याउने र अद्वितीय इन्जिनियरिङ्ग चुनौतीहरूको सामना गर्नेछ। ड्यामको निर्माण लागत थ्री गोरजेस ड्यामको लागतलाई पार गर्ने अनुमान गरिएको छ, जुन २५४.२ अर्ब युआन (३४.८३ बिलियन अमेरिकी डलर) थियो ।

चिनियाँ अधिकारीहरूले तिब्बतमा जलविद्युत् परियोजनाहरूको पर्यावरणीय असर न्यून हुने र तलवर्ती जल आपूर्तिमा कुनै ठूलो परिवर्तन नहुने दाबी गरेका छन् । तर, भारत र बंगलादेशले भने यस ड्यामको कारण स्थानीय पारिस्थितिकी प्रणाली र नदीको बहावमा परिवर्तन हुनसक्ने चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।

यारलुङ जाङ्बो नदी तिब्बत छोडेपछि ब्रह्मपुत्र नदीको रूपमा चिनिन्छ र भारतका अरुणाचल प्रदेश र असम राज्य हुँदै बंगलादेशमा प्रवेश गर्छ । यस ड्यामको निर्माणले नदीको बहाव र पानीको आपूर्तिमा असर पार्न सक्छ, जसले भारत र बंगलादेशको पारिस्थितिकी तन्त्रमा दीर्घकालीन प्रभाव पुर्याउन सक्ने समाचारमा उल्लेख गरिएको छ ।

चीनले यारलुङ जाङ्बो नदीको उच्च भागमा जलविद्युत् उत्पादन सुरु गरिसकेको छ र अन्य परियोजनाहरूको योजना बनाइरहेको छ।